Imithetho yokuziphatha kwezemidlalo: Kutheni ibaluleke kangaka nje

NguJoost Nusselder | Ukuhlaziywa ngo:  8 Julayi 2022

Kuluvuyo olukhulu ukubhala la manqaku abafundi bam, wena. Andiyamkeli intlawulo yokuphononongwa kokubhala, uluvo lwam kwiimveliso zezam, kodwa ukuba ufumanisa ukuba izindululo zam ziluncedo kwaye ugqibela ngokuthenga into ngenye yekhonkco endinokufumana ikhomishini kuyo. Olunye ulwazi

Imithetho yezemidlalo ibalulekile kuba iqinisekisa ukuba wonke umntu udlala ngemithetho efanayo. Ngaphandle kwemithetho, iimeko ezingalunganga ziya kuvela kwaye umdlalo awuyi kuba nobulungisa. Yiyo loo nto imithetho yezemidlalo ibalulekile kubo bonke abadlali.

Kweli nqaku ndiza kuchaza ukuba kutheni kunjalo kwaye yintoni eyona mithetho ibalulekileyo.

Yintoni imithetho

Imithetho yokuziphatha kwezemidlalo: Intlonipho yeyona nto iphambili

Imigaqo yentlonipho

Sonke sinoxanduva lomoya omhle kunye nekhosi yeziganeko ngexesha loqeqesho kunye nokhuphiswano. Yiyo loo nto kubalulekile ukuba siphathane ngentlonipho, sihloniphane izinto zethu kunye nokusingqongileyo. Ukuthuka, ukuxhaphaza kunye nokusongela akuvumelekanga ngokupheleleyo. Ubundlobongela ngokwasemzimbeni akuvumelekanga. Kufuneka sihloniphe izakhono zomntu wonke kwaye sincedane kwaye sixhasane ngexesha leeseshoni zoqeqesho kunye nokhuphiswano. Akukho ndawo yobuhlanga okanye ucalucalulo kwaye kufuneka sikhuthaze unxibelelwano oluvulekileyo ukusombulula iingxaki.

Imithetho yokuziphatha yabaququzeleli kwezeMidlalo

Ukuqinisekisa ukuba wonke umntu obandakanyekayo kumbutho wezemidlalo uyazi ngemithetho yokuziphatha, kubalulekile ukuba le mithetho yokuziphatha yabelwe amalungu, umzekelo ngewebhusayithi okanye iintlanganiso. Imithetho yokuziphatha, kunye nemigaqo yokuziphatha, yenza isikhokelo sokusebenzisana phakathi kweembaleki kunye nabaqeqeshi.

Umqeqeshi kufuneka enze imeko kunye nomoya apho imbaleki iziva ikhuselekile. Umphathi akufuneki achukumise uMbaleki ngendlela eya kuthi uMbaleki abone oku kuchukumisa njengesondo okanye inkanuko yesini. Ngaphezu koko, umphathi kufuneka ahlukane nalo naluphi na uhlobo (lwamandla) lokuxhaphaza okanye i-Sexual Harassment kumdlali. Izenzo zokwabelana ngesondo kunye nobudlelwane bezesondo phakathi komphathi kunye nembaleki eselula ukuya kutsho kwiminyaka elishumi elinesithandathu azivumelekanga ngokupheleleyo.

Ngexesha loqeqesho, imincintiswano kunye nokuhamba, umqeqeshi kufuneka aphathe umgijimi kunye nendawo apho umgijimi enentlonipho. Umphathi unomsebenzi wokukhusela imbaleki kumonakalo kunye (amandla) nokuxhatshazwa ngenxa ye-Sexual Harassment. Ngaphaya koko, umphathi akanako ukunika imbuyiselo yezinto eziphathekayo okanye engabonakaliyo ngenjongo ebonakalayo yokucela into ngembuyekezo. Kwakhona, uMququzeleli akanakwamkela naliphi na ibhaso lemali okanye izipho ezivela kuMbaleki ezingalinganiyo nomvuzo wesiqhelo.

Imithetho esisiseko yentlonipho

Ukuhloniphana

Siyathandana kwaye loo nto ithetha ukuba siphathana ngentlonipho. Asingxolisani, asixhaphazani okanye sigrogrisene. Ubundlobongela ngokwasemzimbeni akuvumelekanga kwaphela.

Ukuhlonipha ipropati

Sonke sineempawu esizixabisileyo kwaye sizikhathalele. Ngoko siya kuhlala sizihlonela izinto zabanye.

Intlonipho ngemekobume

Sonke sinoxanduva lokulondoloza okusingqongileyo. Ngoko siya kuhlala sihlonipha indalo kunye nabantu abasingqongileyo.

Intlonipho ngobuchule bomntu wonke

Sonke sahlukile kwaye sonke sineziphiwo ezahlukeneyo. Ngoko siya kuhlala sihlonipha izakhono ezahlukeneyo zomntu wonke.

ncedanani

Siyancedana ngexesha loqeqesho kunye nokhuphiswano. Siyaxhasana kwaye siqinisekisa ukuba sonke sifumana okona kulungileyo kuthi.

Umoya omhle

Sonke sinoxanduva lomoya omhle kunye nekhosi yeziganeko ngexesha loqeqesho kunye nokhuphiswano. Ngoko siya kuhlala siphathana ngembeko.

Akukho buhlanga okanye ucalucalulo

Ubuhlanga nocalucalulo azinandawo kwindawo esihlala kuyo. Ngoko ke siya kuhlala simhlonipha wonke umntu nokuba imvelaphi yakhe.

Unxibelelwano oluvulekileyo

Siya kuhlala sinxibelelana ngokuphandle nangokunyaniseka omnye komnye. Sixazulula iingxaki ngokuthetha ngazo, endaweni yokuba sibizane ngamagama.

Imithetho yokuziphatha yabaqeqeshi bezemidlalo: Yintoni ekufuneka uyazi

Kutheni le migaqo ibalulekile?

Ubudlelwane phakathi komqeqeshi kunye nomdlali bubaluleke kakhulu kwezemidlalo. Yiyo loo nto imidlalo elungelelanisiweyo imisele imithetho yokuziphatha. Le mithetho yokuziphatha ibonisa apho imida ilele kunxibelelwano phakathi komqeqeshi kunye nomdlali. Amanani abonisa ukuba abenzi bobubi ubukhulu becala ngabacebisi kwaye amaxhoba ingabadlali. Ngokubhengeza le mithetho yokuziphatha, iqela lezemidlalo libonisa ukuba lisebenzela ukulwa nokuxhatshazwa ngokwesini.

INdlela yokuziPhatha yabaqeqeshi kwezeMidlalo

Apha ngezantsi uya kufumana isishwankathelo 'seNdlela yokuziphatha yabaphathi kwimidlalo' njengoko isekwe kwimidlalo ecwangcisiweyo:

  • Umqeqeshi kufuneka anike imeko kunye nomoya apho imbaleki inokuziva ikhuselekile.
  • Umqeqeshi uyakuphepha ukuphatha imbaleki ngendlela echaphazela isidima somdlali, nokungena ngakumbi kubomi babucala bembaleki kunokuba kuyimfuneko kumxholo womdlalo.
  • Umphathi uyayeka kulo naluphi na uhlobo lwempatho-gadalala (amandla) okanye iSexual Harassment ngakumdlali.
  • Izenzo zesondo kunye nobudlelwane bezesondo phakathi komphathi kunye nembaleki eselula ukuya kutsho kwiminyaka elishumi elinesithandathu ayivumelekanga phantsi kwazo naziphi na iimeko kwaye ithathwa njengokuxhatshazwa ngokwesondo.
  • Umbambi akufuneki achukumise uMbaleki ngendlela yokuba uMbaleki kunye/okanye umbambi unokulindelwa ngokufanelekileyo ukuba aqonde ukuba oku kuchukumisa njengesondo okanye okuvusa inkanuko ngokwendalo, njengoko kuya kuba njalo ngokubamba ngabom amalungu angasese, iimpundu namabele.
  • Umphathi uyakuphepha (ngomlomo) ukwabelana ngesondo ngayo nayiphi na indlela yonxibelelwano.
  • Ngexesha loqeqesho (i-internship), imincintiswano kunye nokuhamba, umphathi uya kuphatha umgijimi kunye negumbi apho umgijimi ahlala khona, njengegumbi lokugqoka okanye igumbi lehotele, ngentlonipho.
  • Umphathi unomsebenzi - kangangoko kusemandleni akhe - ukukhusela imbaleki kumonakalo kunye (amandla) nokuxhatshazwa ngenxa ye-Sexual Harassment.
  • Umphathi akayi kunika imbaleki nayiphi na (im)mbuyiselo yezinto ezibonakalayo ngenjongo yokucela into ngembuyekezo. Umphathi kwakhona akamkeli nayiphi na imbuyekezo yemali okanye izipho ezivela kwimbaleki ezingahambelaniyo nomvuzo wesiqhelo okanye ekuvunyelwene ngawo.
  • Umququzeleli uya kuqinisekisa ngenkuthalo ukuba le mithetho igcinwa ngumntu wonke ochaphazelekayo nomdlali. Ukuba umphathi ubonisa ukuziphatha okungahambelaniyo nale migaqo yokuziphatha, uya kuthatha amanyathelo ayimfuneko.
  • Kuloo meko apho imigaqo yokuziphatha ingaboneleli (ngokuthe ngqo), luxanduva lomphathi ukuba enze ngomoya woku.

Kubalulekile ukuba wonke umntu obandakanyekayo kumbutho wezemidlalo azi ngale mithetho yokuziphatha. Le migaqo - incediswa yimigaqo yokuziphatha - yenza isikhokelo sokusebenzisana phakathi kweembaleki kunye nabaqeqeshi. Ukuba umthetho omnye okanye ngaphezulu wokuziphatha uphulwa, iinkqubo zoluleko kunye nezigwebo zoluleko zinokulandela kumbutho wezemidlalo. Ngoko ukuba ungumveleli, kubalulekile ukuba uyazi le migaqo kwaye wenze ngokungqinelana nayo.

Wena njengomzali ungawaphucula njani amava omntwana wakho kwiqakamba

Sonke sifuna abantwana bethu bakonwabele ukudlala iqakamba. Kodwa njengomzali kuba nzima ngamanye amaxesha ukuvumela abantwana bakho bawonwabele umdlalo ngaphandle kwakho ukuphazamisa. Ngethamsanqa, sinamacebiso ambalwa anokukunceda uphucule amava omntwana wakho weqakamba.

Khuthaza ukuba unethemba

Yiba nesimo sengqondo esihle kwaye ukhuthaze umntwana wakho. Abantwana abathandi abazali bekhwaza kumda okanye ukufowunela izikhokelo kwikheji. Kwaye ungalibali ukuba abantwana bangathanda ukudlala neqela elilahlekileyo kunokuba baphoswe ithuba labo kwaye bahlale kwibhentshi yeqela eliphumelelayo.

Gcina kumnandi

Kubalulekile ukuba umntwana wakho onwabe ngelixa edlala iqakamba. Khuthaza umntwana wakho ukuba adlale ngokwemigaqo aze adlale imidlalo. Gxininisa ulonwabo kunye nomgudu womntwana wakho ngexesha lomdlalo, ungaphumeleli okanye ulahlekelwe.

Hlonipha abaqeqeshi

Hlonipha izigqibo zabaqeqeshi, abaphathi kunye oosompempe. Shiya i-coaching kumqeqeshi kwaye musa ukukhwaza imiyalelo kumntwana wakho kwicala. Bonisa umbulelo kubo bonke abaqeqeshi abangamavolontiya, oompempe kunye nabaququzeleli. Ngaphandle kwabo, umntwana wakho akakwazi ukudlala imidlalo.

Ukuphucula okusingqongileyo

Ngokudibeneyo ninoxanduva lokujongana nemeko yezemidlalo eyakhayo nekhuselekileyo kumntwana wakho. Ugonyamelo lwamazwi nolokwenyama okanye ukunyemba azikho ndawo, kuquka imidlalo. Wahloniphe amalungelo, isidima kunye nokuxabiseka komntu ngamnye, kungakhathaliseki isini sakhe, imvelaphi yenkcubeko, inkolo okanye amandla akhe.

Ukuba ulandela la macebiso, umntwana wakho uya kukonwabela ukudlala iqakamba. Kwaye ngubani owaziyo, mhlawumbi umntwana wakho uya kuba nguTendulkar olandelayo!

Imibutho yezemidlalo ingakuthintela njani ukuziphatha okungafunekiyo?

Izifundo zomqhubi

Abalawuli beeklabhu zezemidlalo bangathatha izifundo zokufunda indlela yokukhuthaza inkcubeko yezemidlalo eyakhayo. Cinga ngeengcebiso malunga nendlela yokuthetha ngayo namalungu eklabhu yakho.

Isikhokelo kubaqeqeshi kunye nabaphathi

Abaqeqeshi bokuzithandela (abaselula) kunye nabaphathi beqela ngaphandle koqeqesho banokufumana isikhokelo. Hayi nje ukwenza umdlalo ube mnandi ngakumbi, kodwa nokudlulisa ulwazi kunye nobuchule bomdlalo. Bafumana esi sikhokelo, umzekelo, kubaqeqeshi bezemidlalo basebumelwaneni abaqeqeshwe ngoomasipala okanye imibutho yezemidlalo.

Utshintsho kwimithetho yomdlalo

Ngokwenza uhlengahlengiso olulula kwimithetho yomdlalo, sinokuqinisekisa ukuba ukuphumelela akubalulekanga kangako kunokuzonwabisa. Umzekelo, ngokuyeka ukupapasha iziphumo kwaye ngaloo ndlela wenze umdlalo ungakhuphisani. I-KNVB sele yenza oku kwibhola yebhola yolutsha ukuya kwi-10 iminyaka.

Isiphelo

Imithetho ibalulekile kuye wonke umntu obandakanyekayo kwimidlalo. Banceda ukudala indawo ekhuselekileyo nehloniphekileyo apho wonke umntu aziva ekhululekile. Imithetho ikho ukuze kuqinisekiswe ukuba wonke umntu uthobela imilinganiselo efanayo yaye akukho meko ingathandekiyo evelayo.

Imigaqo esisiseko yile: intlonipho omnye komnye, ipropathi yomnye kunye nokusingqongileyo; akukho kuthuka, ukuxhaphaza okanye ukugrogrisa; akukho lugonyamelo lwasemzimbeni; intlonipho 'kwisakhono' somntu wonke; uncedo kunye nenkxaso ngexesha loqeqesho kunye nokhuphiswano; akukho buhlanga okanye ucalucalulo; unxibelelwano oluvulekileyo kunye nokusombulula iingxaki ngokuthetha ngazo.

Ukongeza, abaphathi kwezemidlalo nabo banemithetho yabo yokuziphatha. Le migaqo ibonisa apho imida ilele kunxibelelwano phakathi komqeqeshi kunye nomdlali. Ziyanyanzeliswa kwaye ukuba umthetho omnye okanye ngaphezulu wokuziphatha uphulwa, iinkqubo zoluleko kunye nezigwebo zoluleko zinokulandela kumbutho wezemidlalo.

Imithetho yokuziphatha yabaphathi kwimidlalo ibandakanya: ukuqinisekisa indawo ekhuselekileyo; akukho kusetyenziswa kakubi kwegunya okanye ukuxhatshazwa ngokwesondo; akukho zenzo zesondo okanye ubudlelwane nabadlali abancinci ukuya kuthi ga kwiminyaka elishumi elinesithandathu; akukho ukwabelana ngesondo; phatha imbaleki kunye nendawo apho imbaleki igcinwe kwaye ihlonipheke; ukukhuselwa kumonakalo kunye (amandla) nokuxhatshazwa ngenxa ye-Sexual Harassment.

UJoost Nusselder, umsunguli woosompempe.eu ngumthengisi wentengiso, utata kwaye uyathanda ukubhala ngazo zonke iintlobo zemidlalo, kwaye naye udlale imidlalo emininzi ngokwakhe ebomini bakhe bonke. Ngoku ukusukela ngo-2016, yena neqela lakhe bebesenza amanqaku ebhlogi aluncedo ukunceda abafundi abathembekileyo ngemidlalo yabo.